Glutensiz Beslenme Zayıflatır Mı ?

GLUTEN İÇEREN BESİNLERİ, EKMEĞİ HAYATIMIZDAN ÇIKARMALI MIYIZ ?

Son zamanlarda çok konuşulan konu olan: gluten. Peki gluten nedir? Ekmeği, gluteni hayatımızdan çıkarmalı mıyız? Ya da kimler tüketmemeli? Nelerde gluten var? Glutensiz beslenme ile vücutta herhangi bir eksiklik olur mu? Glutensiz beslenme ile kilo verilebilir mi ya da kilo vermek sağlıklı mı? Bu soruların cevaplarına bir bakalım.

Gluten nedir? Hayatımızdan çıkarmalı mıyız?

Gluten başta buğday olmak üzere çavdar, arpa ve yulafta bulunan, hamurun kabarmasını sağlayan ekmeğin raf ömrünü uzatan bir proteindir. Gluten proteini glutenin ve gliadin olmak üzere iki temel fraksiyondan oluşur. Yapılan çalışmalar sonucunda gliadin çölyak hastaları için toksik glutenin ise daha az toksiktir. Günümüzde çölyak hastalığının tek tedavisi glutensiz diyet uygulamasıdır. Katı glutensiz diyet uygulaması günlük gluten alımının 20 mg dan daha az alınması anlamına gelmektedir. Bu miktar ise yaklaşık olarak ince bir dilim ekmeğin %1 ine denk gelmektedir. Bireye çölyak tanısı konulduktan sonra besinlerde çok fazla kısıtlama olmaktadır. Etiket okuma bilgisi öğretilmektedir. Çapraz bulaşma riskine karşı glutenli bir ürüne temas edilmesi bile risk oluşturmaktadır. Çölyak hastaları için bile çok zor bir durum iken neden sağlıklı bir insan gluteni hayatından çıkarmaya çalışmalıdır ki? Bunları hayatımızdan çıkarmak demek çok kısıtlı bir beslenme tarzıyla karşı karşıya kalmaktır. Ayrıca b grup vitaminleri gibi birçok vitamin ve mineralden mahrum kalmak demektir.

Gluten nelerde bulunur?

Gluten yaygın olarak ekmek, tahıl, makarna gibi besinlerde bulunur. Ayrıca soslar, turşular, soya sosları, çorbalar, salata sosları gibi ürünlerde gluten bulunabilmektedir.

Kimler glutensiz beslenmeli?

1) Çölyak hastaları
2) Gluten intoleransı olan kişiler

Gluten hassasiyetini nasıl anlayabiliriz?

Gluten duyarlılığı teşhisi, gluten intolerans testi veya eliminasyon dediğimiz diyetten gluten içeren besinlerin çıkarılması ile konulur. Ancak çölyak hastalığının teşhisinde kan testleri ile, kullanılması gereken en doğru test endoskopi ve ince bağırsak biyopsisidir.

Kilo vermek amaçlı glutensiz beslenmek doğru mudur?

Glutensiz ürünler hastalıkta tedavi amaçlı kullanılmakta iken; özellikle son dönemde Amerika’da glutensiz diyetler moda haline gelmiştir. Özellikle bazı sporcuların ve tanınmış kişilerin glutensiz diyeti başarılarının sırları arasında göstermeleri ve sağlık açısından zararlı olduğunu öne sürmeleri glutensiz diyete olan ilgiyi artırmıştır. Kilo kaybetmek için de popüler hale gelmiştir.
Glutensiz beslenme ile buğday gibi temel enerji sağladığımız besinler tüketilemediğinden B grubu vitaminler ve tahıl posası alınamaz.
Ayrıca glutensiz ürünlerin içeriklerinde en yaygın bulunan öğeler; mısır nişastası, patates unu/nişastası, kahverengi/beyaz pirinç unlarıdır. Yüksek oranda karbonhidrat içerir. Glisemik indeksi yükseltirler.Ve Diyabet riski artar.
Herhangi bir hastalık durumunun yokluğunda da dönem dönem düşük glutenli ya da glutensiz beslenmenin faydaları bulunsa da zayıflamak için glutensiz beslenmeye yönelmek ve kafanıza göre bir diyet listesi oluşturmak doğru olmaz. Çünkü glutensiz beslenme bir zayıflama metodu değildir. Yüksek karbonhidrat alımına neden olur. İlk başlarda yiyeceklerin kısıtlı olması nedeni ile kilo verimi görülse de ilerleyen zamanlarda daha yüksek karbonhidrat alımı ile yağlanmaya neden olabilmektedir.

Çalışmalar ne diyor?

Nütrisyonel çalışmalara göre glutensiz diyet tedavisi uygulanan çölyaklı hastalar da birçok nutrient yetersizliği gösterilmiştir. Özellikle bazı vitamin ve minerallerin (vitamin B12, D, folik asit, Fe, Zn, Se, Mg vb.) eksikliğinin yanı sıra glisemik indeksi yüksek glutensiz diyete bağlı obezite ve metabolik sendrom riskide artabilmektedir.

 

Besin değerlerini karşılaştırdığımızda hangisi üstün kalır?

 

	Tam buğday ekmek(100 g)	Glutensiz ekmek(100g)
Enerji (kkal)	212.5	243.1
Karbonhidrat(g)	41.1	54.7
Protein(g)	7.7	1.1
Yağ(g)	1.5	1.8
Lif(g)	6.4	1.6
Sodyum(mg)	424	280
Demir(mg)	2.7	0.5

Kaynak: bebis 7.2 (2016)